MARI

Mari euskal mitologiako jainkosa nagusia da. Mari Anbotoko mendian bizi da koba batean.
Mari ezkonduta zegoen Diego Lopez de Harorekin, Bizkaiko lehen jauna. Ezkontzean baldintza bat jarri zion: ezin zuela aitarenik egin. Bi seme izan zituzten. Neska Urraka deitzen zen eta mutila Iñigo Guerra . Egun batean afaltzen zeudela etxeko bi txakurrak sartu ziren zukaldera. Diego afaltzen zeuden basurde zati bat bota zien. Txakurrek borrokan hasi ziren eta azkenean txakur txikiak handia hil zuen. Diego harrituta aitarena egin zuen:
-Junko nirea! Nire bizitzan ez dut horrelakorik ikusi!
Orduan Mari bere alaba eskutik heldu eta lehiotik hegan atera ziren.

Urteak pasa ziren eta guda bat hasi zen. Kontrakoek preso hartu zute Diego. Iñigo laguntza bila hasi zen eta gizon batek bere amarengana joteko esan zion. Iñigo Anboto mendira joan zen. Han ama (Mari) aurkitu zuen haitz baten gainean. Hark zaldi zuri bat eman zion Pardal izenekoa. Zaldiak gudak irabazten eta ere bai bere aitarengana eramanten lagunduko zion. Iñigo konturatu baino lehen aitaren ondoan zegoen, eskutik heldu eta zaldira igo ziren. Etxera bidean inork ezin zien ezer egin ikusesinak bihurtuak zirelako.

Hortik aurrera opari asko uzten zizkioten Mariri.